რეპორტაჟი, როგორც ჟანრების „მეფე“.

ჟურნალისტურ ჟანრებს შორის რეპორტაჟს განსაკუთრებული ადგილი უკავია. მას მედიის ზოგიერთი თეორეტიკოსი ჟანრების „მეფესაც“ უწოდებს.

რეპორტაჟი რეპორტიორის ადგილზე ყოფნას მოითხოვს. ის თავადაა თვითმხილველი განვითარებული მოვლენებისა. ჟურნალისტმა თავისი რეპორტაჟით მაყურებლებს უნდა შეუქმნას განცდა, თითქოს, ისინიც ამბის მონაწილენი არიან.

მედიის თეორეტიკოსები აღნიშნავენ იმასაც, რომ რეპორტაჟში მთავარი ხდება ჟურნალისტის თვალთახედვის კუთხე, ვინაიდან ის ცდილობს, თავის აუდიტორიას უჩვენოს მოვლენის დინამიკა მისი განვითარების ყველა ეტაპზე - თავიდან ბოლომდე.

დღევანდელი მედიასკოპი რეპორტაჟზეა. ჩვენი რესპონდენტი საზოგადოებრივი მაუწყებლის საინფორმაციო გამოშვება „მოამბის“ რეგიონული კორესპონდენტი, ირმა ჭოლაძეა, რომელიც, ასევე, კსუ-ს მასობრივი კომუნიკაციის სადოქტორო საგანმანათლებლო პროგრამის დოქტორანტიცაა. ის თავად მოგვიყვება რეპორტიორად ყოფნის „ტკბილ სევდაზე“.

„ჟანრების მეფე“

მედიის გერმანელი თეორეტიკოსები და პრაქტიკოსი ჟურნალისტები რეპორტაჟს „ჟანრების მეფეს“ უწოდებენ. მიმაჩნია, რომ ჟურნალისტურ ჟანრთა შორის ის, მართლაც, ერთ-ერთი გამორჩეულია.

რეპორტაჟისთვის დამახასიათებელი ნიშან-თვისებებია: ამბის სიცხადე და მაყურებელში იმის განცდა, თითქოს ისიც რეპორტიორთან ერთად მოვლენათა ეპიცენტრშია.

უნარები: თანდაყოლილი და გამომუშავებადი

კარგი რეპორტაჟის მოსამზადებლად საჭიროა ისეთი უნარები, როგორებიცაა:

• ჟურნალისტური ალღო, რომელიც, ვფიქრობ, არ ისწავლება;

• ჟურნალისტური გამოცდილება;

• რეპორტიორის შინაგანი კულტურა და ეთიკა;

• გამართული მეტყველება.

ცხადია, მხოლოდ ამ უნარების არსებობა, როგორც ცალკე აღებული, ვერაფერს გახდება, თუკი მას არ ახლავს ჟურნალისტის იმიჯი და საზოგადოების მხრიდან ნდობა. ეს უკანასკნელი კი წლების განმავლობაში იქმნება.

მოგეხსენებათ, რეპორტაჟზე მხოლოდ ჟურნალისტი არ მუშაობს, შესაბამისად, ყველა სეგმენტში პროფესიონალიზმია საჭირო, რათა შედეგი იყოს საუკეთესო.

ჩაურევლობა მნიშვნელოვანია!

შედეგზე გასასვლელად აუცილებლად გასათვალისწინებელია კიდევ ორი ფაქტორი:

1. თემის აქტუალურობა;

2. დამსაქმებლის ან, გნებავთ, პროდიუსინგის მხრიდან ჩაურევლობის გარანტია.

რეპორტაჟის კეთების პროცესში სრული დამოუკიდებლობა მნიშვნელოვანი წინაპირობაა, რათა ის რომელიმე მხარის ინტერესებს არ ემსახურებოდეს.

მე - რეპორტიორი

რეპორტაჟი ჩემი ფავორიტი ჟანრია. რეპორტიორობა მუდმივად მოვლენათა ეპიცენტრში ყოფნას ნიშნავს. ჩემს ყველა რეპორტაჟში იგრძნობა პასუხისმგებლობა აუდიტორიის წინაშე. გამუდმებით ვცდილობ, ვიყო ობიექტური, ოპერატიული და, რაც მთავარია, მიუკერძოებელი. ჩემი მოწოდებაც სწორედ პირდაპირი რეპორტაჟების კეთებაა.

გამორჩეულად დასამახსოვრებელი რეპორტაჟი არ მაქვს, რადგან ჩემი ყველა რეპორტაჟი, ვფიქრობ, დასამახსოვრებელია. სხვაგვარად ვერც იქნება, როცა ამ საქმის კეთება ხშირად საკუთარი ჯანმრთელობის რისკის ფასად გიწევს. მაგალითად, გასულ წელს რაჭაში მასშტაბური წყალდიდობის გაშუქებისას ფეხი დავიზიანე. შეიძლება ითქვას, მაშინ ეს რეპორტაჟი არა მარტო მე, არამედ სრულიად ონის მუნიციპალიტეტს დაამახსოვრდა.

სიტუაცია - ექსტრემალური, ემოცია - ნული!

პირადად მე არაერთხელ დავამტკიცე, რომ შესაძლებელია ექსტრემალურ ვითარებაში ჟურნალისტმა ნეიტრალური ტონი შეინარჩუნოს: არ აჰყვეს ემოციებს და სათქმელი მაქსიმალურად მშვიდად გადმოსცეს, თუმცა ეს არ ნიშნავს, რომ მეორე უკიდურესობაში გადავარდეს და, მაგალითად, ტრაგედიის გაშუქებისას ბედნიერი სახე ჰქონდეს.

ერთი მნიშვნელოვანი უნარი, რომელიც წლებთან ერთად გამომიმუშავდა, მძიმე ემოციურ ატმოსფეროში მუშაობაა: როდესაც ტრაგედიას ვაშუქებ, გარშემო ყველაფერი დანგრეულია, ადამიანებს ნანგრევებში ეძებენ, ამოჰყავთ გარდაცვლილები და ისმის ტირილი, ასეთ სიტუაციაშიც კი მაქსიმალურად ვცდილობ, ვიყო ემოციურად ნეიტრალური და ინფორმაციული. ამ დროს მე უნდა ვიფიქრო უბედურებაზე, რომელიც დატრიალდა და მაყურებელზე, რომელიც ამ ყველაფრით ისედაც დათრგუნულია. ვფიქრობ იმაზეც, რომ პირდაპირ ეთერში არ ავტირდე ან უარესი, გული არ წამივიდეს... დამერწმუნეთ, ეს უნარი მარტივი მისაღწევი არ არის. დღის ბოლოს კი, როდესაც პირდაპირ ეთერში აღარ ვარ და მუშაობას ვწყვეტ, შესაძლოა, ვიტირო კიდეც და ხმის ამოღების უნარი დავკარგო, მაგრამ ამას მაყურებელი ვეღარ დაინახავს.

პირდაპირი ეთერი და ჩანაწერი

ჯერ უნდა გავარკვიოთ, დასრულდა თუ არა ამბავი. თუ ამბავი უკვე მომხდარია,  ადგილიდან რეპორტიორის თხრობა აღარ არის უპრიანი. ამ შემთხვევაში, უმჯობესია, დამონტაჟდეს. ასეთ ფორმატში აუცილებელია ამბის დეტალური თხრობა. ჩართული უნდა იყოს მასში თემის ყველა შესაძლო მხარე. მაგრამ, თუ ამბავი ჯერ კიდევ არ დასრულებულა, რეპორტიორის ადგილიდან ჩართვა იდეალური ვარიანტია.

ნებისმიერ შემთხვევაში, უნდა გვახსოვდეს, რომ კარგი რეპორტიორი მაყურებელს უქმნის განცდას, თითქოს ის არა ტელევიზორთან, არამედ შემთხვევის ადგილზე იმყოფება, - აღნიშნა საზოგადოებრივი მაუწყებლის საინფორმაციო გამოშვება „მოამბის“ რეგიონულმა კორესპონდენტმა, ირმა ჭოლაძემ.

სოსო გაზდელიანი